پس از یک جهش موقت، کابوس رکود دوباره بر سر صنعت خودرو سایه افکند. شاخص شامخ کل گروه وسایل نقلیه در آبانماه با افت شدید ۷.۳ واحدی به ۵۱.۲ واحد سقوط کرد. کمبود فلجکننده مواد اولیه (شاخص ۳۸.۴ واحدی)، بازگشت خودروهای ناقص به خط تولید و تضعیف شدید «سفارشهای جدید» (افت ۱۳.۳ واحدی) نشان میدهد که رشد افسارگسیخته نرخ ارز و مشکلات ارزی، موتور محرکه تولید را از کار انداخته و امید خودروسازان به آینده به مرز ۵۰ واحد سقوط کرده است.
بزرگترین مانع پیش روی تولیدکنندگان، تأمین قطعه و مواد اولیه است. شاخص مربوط به موجودی مواد اولیه با افت شدید به ۳۸.۴ واحد رسیده است که نشاندهنده رسیدن ذخایر به سطوح بسیار بحرانی است. این رقم به وضوح بیانگر آن است که خودروسازان دیگر توانایی واردات منظم قطعات مورد نیاز خود را ندارند؛ مشکلی که مستقیماً با نوسانات شدید نرخ ارز و محدودیتهای شدیدتر تخصیص ارز در ارتباط است. این وضعیت منجر به افزایش دوباره تولید خودروهای ناقص در کف کارخانهها شده است.
علاوه بر مشکل تأمین، تقاضای واقعی در بازار نیز دچار شوک شده است. شاخص «سفارشهای جدید» در آبانماه با افت ۱۳.۳ واحدی مواجه شد و به شدت کاهش یافت. این افت نشان میدهد که مشتریان نهایی، یا به دلیل پیشبینی افزایش قیمتها در آینده و یا به دلیل عدم اطمینان از زمان تحویل خودروهای پیشفروش شده، از ثبت سفارش جدید خودداری کردهاند. این کاهش تقاضای ثبت شده، به طور مستقیم بر امیدواری مدیران به تولید در ماههای آتی تأثیر منفی گذاشته است.
با توجه به دو عامل اصلی یاد شده (کمبود قطعه و کاهش سفارشها)، شاخص کلی تولید نیز تحت فشار قرار گرفته است. با وجود اینکه شامخ کل هنوز در محدوده ۵۱.۲ واحدی باقی مانده است، اما شاخص «امیدواری به آینده تولید» نیز با کاهش شدید به ۵۰ واحد رسیده است. این بدان معناست که انتظارات مدیران برای ماه دسامبر (آذرماه) نه تنها رشدی را پیشبینی نمیکند، بلکه تثبیت وضعیت فعلی را نیز دشوار میداند و زنگ خطر ورود قطعی به فاز رکود جدی را به صدا درآورده است.
عدد شاخص PMI یک معیار ساده برای ارزیابی وضعیت کلی صنعت دارد:
